Moeders is een film over vier moeders met een zoon op de Top400 lijst, de Amsterdamse aanpak om jeugdcriminaliteit te voorkomen. De moeders vertellen hoe hun leven is beïnvloed door deze lijst, hoe ze zich gevangen voelen in een web van hulpinstanties, jeugdzorg, politie, een ambitieuze burgemeester en hoe hun kinderen dreigen af te glijden richting de criminaliteit.
Preventieve aanpak brengt families van regen in de drup
Vier moeders vertellen hoe hun zonen in de problemen kwamen met de wet omdat ze met de verkeerde mensen omgingen, een trauma opliepen of geïntimideerd werden door een bende. De overtredingen zijn klein en hun betrokkenheid was niet altijd bewezen - soms waren ze alleen maar getuige van een misdrijf. De preventieve Top400-behandeling die de gemeente Amsterdam hen opdringt, brengt ze van de regen in de drup. De moeders beschrijven hoe de Top400 hen gijzelt met een bureaucratie die het gezinsleven volledig ontwricht. De directe omgeving bestempelt hen als slechte opvoeders en de politie behandelt hen soms zelfs als medeplichtige.
Stigmatiserend en discriminerend
Om hun identiteit te beschermen komen de moeders niet zelf in beeld, maar hun stem is wel te horen. Hun rol wordt gespeeld door nasynchroniserende acteurs. De verhalen van de moeders zijn niet alleen een uiting van frustratie, woede en een gevoel van machteloosheid, maar ook een aanklacht tegen het gebruik van algoritmen voor het voorspellen van crimineel gedrag. Deze vorm van misdaadpreventie werkt bijzonder stigmatiserend en discrimineert sociaal en economisch achtergestelde jongeren met een migrantenachtergrond.
Gemeente was op de hoogte van disfunctioneren algoritme
Hoe jongeren op deze lijst komen blijkt uit overheidsdocumenten, publiek gemaakt met een Woo-verzoek. Archiefbeelden uit de tijd van oud-burgemeester Van der Laan laten zien dat de gemeente al in een vroeg stadium op de hoogte was van het disfunctioneren van het “risicotaxatie-instrument” ProKid Plus. Als alle data erop lijken te wijzen dat je een potentieel gevaar bent voor de samenleving, hoe kun je je daar nog tegen verzetten?
Moeders: een film van Nirit Peled
De Teledoc Moeders van Nirit Peled is een productie van BALDR Film en de VPRO, in samenwerking met CoBO en het Nederlands Filmfonds. Een Teledoc is een lange documentaire met een eigentijds Nederlands onderwerp dat op een prikkelende, toegankelijke en cinematografische manier wordt verteld en bestemd is voor een groot publiek. De impactcampagne van deze documentaire wordt verzorgd door Controle Alt Delete. Moeders gaat in première op het IDFA op 10 november en wordt uitgezonden op NPO2 op 21 november.